Uns Langenhegen

von Hermann Cords (1889-1976)

Wenn ick vun Langenhegen vertell, denn von min Kinnertied um 1890 böt 1900. Min Vadder un min Unkel Chrischan harrn de ersten Hüüs op Langenhegen (Nrn. 14 und 12). To den Cohrs’schen Hoff in Dörp hör een Koppel von etwa 2 Tunn op Langenhegen, de sick de dree Bröder deelt hebbt. Min Vadder un Unkel Chrischan, de Garner, hebbt sick 1884 jeder een Hus boot. Doomols harr de Garner Jürgens all de Jürgens-Allee anlegt un ok op Langenhegen harr he all een Footsteg mit Kantsteen anleggen loten. Ok de Kastanjen wörrn all plant, op Langenhegen de eenfachen und in die Jürgens-Allee de roden.

Langenhegen wörr also op unsen End keen Twiet mehr. Wenn man von de Osdorper Stroot keem, wörr rechts de Schollwisch, de Buur Timm pacht harr, un linker Hand Timm sien Koppel. Beede Stück harrn hooge Doornknicks an Weg. Dit Stück wörr noch een richtige Twiet. Wenn wi as Kinner in Schummern dörch de oole Twiet müssen, denn bever uns doch de Büx. Wieder lang op de rechte Siet keem Jürgens sien Weid, de he an Fiete Felst verpacht harr. Gegenöber op de linke Siet leegen de Cohrs’schen Stücken un dor blangen Jürgen Wohlers sien Wied. Op de rechte Siet keem an de Weid een Gorenstück von Jürgens mit Tuja infaht. Dat Stück harr he ok verpacht. Een Deel harr min Vadder, datt annere Deel harr Küper Warnke pacht. An de Eck von de Jürgens-Allee un Langenhegen stünn all dat Huus von Arnold (Nr. 1). Dat Huus ist etwa 1890 boot.

De Jürgens-Allee rünner bet na de Mittelstroot güngen Jürgens sien Boomschool. Dat wörr een tehmlich willen Kroom. Hier regier de Garner Sparr. Mit den stünn wi Jungs opn Kriegsfoot. Op de anner Siet von Langenhegen neben Wohlers sien Weid leeg ok so’n willes Gelände; wie seen doorto de Anloogen. Dor wörr Jürgens woll mit de Opdeelung nich kloor kommen. Twüschendörch wörrn dor Stücken an lütte Lüüd as Katüffelland verpacht. De Anloogen wörrn so’n bütten buhlig un mit hooge Bööm besett. För uns Jungs wörr dat dat reine Paradies.

Wi wörrn op Langenhegen mit 5 Kinner. Min Broder un min Cousin wörrn jeder 6 Jahr öller, min Swester un min Cousine wörrn jede 4 Johr öller as ick. De Grooten wolln denn jo nich rech wat mit mi to doon heven. Mit de Schooltied wörr dat denn anners. Dor harr ick min Mackers: min Cousin Ernst Cohrs, Henry Öding, Guschi Fels, Korl Glismann, Korl König usw. De Vadder von Korl König bedeen de Schranken an Osdorper Wääg. Domools foor noch keen S-Bohn, do güngn dat noch mit Damp. lck glöv, de lsenbahn föör bIos alle Stünn.

Wat hebt wi in de Anloogen un in de Boomschool umhertooben kunnt. Bloos in de Boomschool dröv uns Sparr mit sien Jagdhund nich to footen kreegen. Wat kunn wi in de oolen groot Bööm rümklattern. In de Anloogen wörrn so groote Linn, de Twiegen hungen rünner, wi bi deTruerweeden. Door kunn wi schöön buuten rünner rüschen. In den lütten Diek in de Boomschool füngn wi Waterkäfer. De setten wi bi Mudde in de Regentünn. Se schimp dann öber dat Tüg. Jedenfalls harrn wi een wunnerbooren Speelplaggen, anners as de hüütigen Görn.

Det geef keen Roller mit Ballonreifen un keen Kinnerfoorööd. Wi kreegen een Trudelband, denn dreeven wi mitn Knüppel an. Dorbi keem wi ganz schöön ut de Puust. In Harvst güng dat Drookenstiegen los. Fiete Fels sien Weid uns gegenöber worr schöön dortoo to bruken. Se löp jo vun Ost no West. Dor steeg de Drooken ümmer. De Drookens mögen wi uns sülvst; sößeckig or spitz. För dat Bott harr ick mi all ümmer een poor Groschen verdeent. Wenn bi Unkel Chrischan Kränz wegtobringen wörrn, denn geef dat ümmer een poor Groschen Drinkgeld. lck harr ok een lütten Mißbeetkassen. Dor trög ick Primeln, Nelken, Löwenmaul usw. Denn Somen söök ick mi sülben. Wenn se in de Garnerree keen Primeln usw. mehr harrn, denn kunn ick inspringen un kreeg ümmer mol een Groschen. So kunn ick mi Bott köpen.

Winterdoogs kööm de Kreek an de Reeg. Wi stünn op de Kreeg, denn Peekhoken twüschen de Been, un denn güngt los. Bargdool deen de Peekhoken as Stür. As Strietschoh dor geef dat son Nudelkassendinger: dar kunnst de Hacken mit afdreien. To Strietschohloopen harrn wi een poor Gelegenheiten in Dörp. In Timm sien Schoolwisch stau he de Beek, un denn geef dat son lütte Överswemmung. He bruukt dat Iis toon Verkööpen an de Elbschloß-Brauerei. Domools wörr Winterdags noch veel Iis föhrt. Mit dat Iishaun verdeen sick de Muurlüüd un Timmerlüüd, do se in Winter keen Arbeet harrn, ümmer een poor Groschen. Arbeitslosenunterstützung geef dat noch nich.

Wi lööpen ok opn Dörpsdiek, den lütten Karpendiek an de Eck vun Up de Schanz un Hummelsbüttel un op Wesselhoeft sien Diek Strietschoh. Iisbohn geef dat jo noch nich. Hüüt denkt man, dat de Winter domools scharper wörrn un dat mehr Snee geven hett. Domools wörr dat Neenstener Karkspeel noch groot. Büt 1896 gehörrn noch Blanknees, Süldorp, Rissen un Dockenhuden to dat Neenstener Karkspeel. De Schenefeller, Luruper, Osdorper, Grootenflöbbeker un Lüttenflöbbeker müssen no Neensteden to Kark. Wenn veel Snee leg, denn müssen de Mannslüüd los un de Wääg för de Karkgänger freeschüffeln. Hüüt gift dat jo in jedet Dörp een Kark. Mit de Aftheken wörr dat nich anners. Wi müssen ümmer no Blanknees no de Afthek. De wörr achter Ole Hoop, dat Huus vör Hotel Johannesburg. Dat wörr ümmer een swooren Gang för de Neenstener Jungs, denn de Neenstener Jungs kunn sick mit de Dockenhuner un Möhlenbarger Jungs nich verdrägen. Dor güngn wi meist mit een poor Jungs los un wörrn tofreden, wenn wi wedder goot no Huus kemen.

Op Langenhegen hett sick no 1900 veel verännert, as Renner bald de ganze Jürgensche Boomschool köfft harr. Uns gegenöber keem dat Garner- un Kutscherhuus mit Stall un Reitbahn. Dat Dak öber de Reitbahn wörr een swörr Stück Arbeit för de Timmerlüüd. De grooten Rundbogen sünd ut luder eenzelne dünne Breed tosoomnogelt worrn. Mit‘n Flaschenzug wörrn de eenzelnen Breed krumm trocken un denn Nogel bi Nogel inhaut. So hebbt se wekenlang an de Bogens kloppt. Dormit harrn wi Naverslüüd kregen, un min Schooltiet wörr ok vörbi. Langenhegen is hüt ok noch schöön, öber wenn ick de Kinner speelen seh, denn denk ick doch bi mi, wi harrn dat fröher doch noch beeter, wennt ok allns veel eenfacher wörr.

(Häuser Langenhegen Nrn. 10 bis 6 um 1910)

Leserbrief

(Gertrud Rönnspies)